چرا در اسکار جایزه‌ها نصیب داستان‌های مردانه می‌شوند؟
ده سال پیش برای نخستین بار در تاریخ آکادمی اسکار، یک زن جایزه بهتری کارگردانی را برد. کاترین بیگلو به خاطر کارگردانی فیلم مهلکه برنده جایزه شد. فیلمی درباره جنگ عراق که توانست جایزه‌ی بهترین فیلم اسکار را هم به دست آورد.
تاکنون تنها پنج زن نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی شده‌اند. حتی محتوای فیلم‌های برنده هم از این قاعد مستثنا نیست. تنها شخصیت اول یک فیلم از میان تمامی فیلم‌های برنده شده در دهه اخیر، زن بوده است: نقش اول فیلم "شکل آب" به کارگردانی گیلرمو دل تورو که سالی هاوکینز به خاطر ایفای آن، برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول شد. فیلم‌هایی چون کتاب سبز، بردمن و حتی مهلکه، دنیایی کاملا مردانه دارند.
حالا در سال ۲۰۲۰، به نظر می‌رسد که چشم انداز آکادمی تغییر چندانی نکرده است. کاندیداهای اسکار فیلم‌هایی هستند چون ۱۹۱۷ که درباه جنگ است، مرد ایرلندی مارتین اسکورسیزی که روایتی مافیایی است، فورد در برابر فراری که درباره رقابت میان دو مرد است، و روزی روزگاری در هالیوود، فیلمی از کوئنتین تارانتینو، ماجرای مرد بازیگر تلویزیونی. هیچ زنی نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی نشده تا جایی که ایسا رائه، بازیگر، نویسنده و تهیه‌کننده، دریافت جوایز را به "آن مردان" تبریک گفت.
زنان کوچک ساخته گرتا گرویگ که نامزد دریافت جایره بهترین فیلم آکادمی شده در گلدن گلوب، بفتا و اسکار نامزد بهترین کارگردانی نشد. آوکافینا، بازیگر فیلم فیرول اثر لولو وانگ توانست جایزه گلدن‌گلوب را ببرد اما نه فیلم و نه بازیگرش، در فهرست کاندیداهای اسکار نیستند.
بیشتر بخوانید:
- اسکار ۲۰۲۰، پیشتازی جوکر با ۱۱ نامزدی
- جایزه بهترین فیلم گلدن گلوب به ۱۹۱۷ رسید
- شاهرخ خان: چرا بالیوود نیاز به تحول دارد؟
امی پاسکال تهیه‌کننده فیلم زنان کوچک در مصاحبه‌ای با مجله ونیتی‌فیر (مجله‌ای درباره فرهنگ، هنر و سیاست ) گفت نسبت جنسیتی رای‌دهندگان دو به یک با اکثریت زنان بوده است. با این‌حال در مردان رای‌دهنده، تعصبی ناخودآگاهانه می‌بینم. حتی شک دارم آن‌ها نسخه فیلمی را که برایشان ارسال شده بود، دیده باشند. احتمالا پیش خود فکر می‌کنند که این داستان برایشان مهم نیست و داستان دیگری برایشان مهم است. تریسی لتز، بازیگر معتقد است باورکردنی نیست که هنوز درگیر چنین دغدغه‌ای هستیم. فیلم‌هایی ساخته مردان و درباره مردان، پیش‌فرضی مبرهن دانسته می‌شوند و فیلم‌های ساخته زنان و درباره زنان، در دسته "دیگری" قرار می‌گیرند.
آنا اسمیت میزبان پادکست "دخترهای فیلم" معتقد است زنان کوچک در ژانری می‌گنجد که اغلب زنان می‌سازند. این تعصب وجود دارد که کارگردان برای ساختن فیلم باید دارای اعتبار باشد و آن اعتبار هم به مردانگی مربوط است. جالب است که امسال دو فیلم یکی به نام مرد ایرلندی و دیگری به نام زنان کوچک در اسکار حضور دارند. فکر می‌کنید کدام یک بیشتر امتیاز می‌آورند؟ شک ندارم بسیاری از مردان رای دهنده پیش و بیش از توجه به فیلم و محتوای آن، مبنای قضاوت خود را، نام فیلم‌ها گذاشته‌اند.
آنا اسمیت اشاره می‌کند که فیلم سوغاتی به کارگردانی یوهانا هاگ در فهرست نامزدهای اصلی حلقه منتقدان لندن جای گرفت چون تمامی ۱۴۰ نفر عضو حلقه باید فیلم‌های ارسال شده را می‌دیدند. بدیهی است که رای دهنده باید فیلم را دیده باشد نه این‌که بر اساس نام آن قضاوت کند.
هیات داوران
پس از کمپین "اسکار خیلی سفید است"، تغییراتی در داوری اسکار رخ داد. با این وجود، تعداد زنان رای دهنده به ۲۸ درصد و تعداد سیاهپوستان رای دهنده به ۱۳ درصد بیشتر نرسید. اغلب رای دهندگان در حوزه تخصصی خود رای می‌دهند برای مثال بازیگران بازی‌ها را قضاوت می‌کنند اما امکان دارد در انتخاب بهترین فیلم هم دخالت داشته باشند. بفتا هم وعده داد در ترکیب داوران و سیستم رای‌گیری خود تغییراتی جدی اعمال کند. این وعده پس از آن داده شد که در رای‌گیری امسال، ترکیبی مردانه آن‌هم بدون وجود رای دهندگان سیاه‌پوست داشت. نحوه انتخاب فیلم‌ها در بفتا این‌طور است که از تمامی اعضای رای‌دهنده خواسته می‌شود مشخص کنند کدام‌یک از فیلم‌ها را حتما دیده‌اند و از میان آن‌ها به فیلم مورد نظر خود رای دهند.
انتخاب فیلم‌ها اغلب در ماه دسامبر و هنگام کریسمس انجام می‌شود و جیمز موران، فیلمنامه‌نویس و عضو بفتا می‌گوید امسال فیلم‌های خیلی خوبی را در روند انتخاب تماشا کرده و انتخاب از میان آن‌ها واقعا دشوار بوده است. یکی از فیلم‌هایی که او پسندیده، زنان کوچک بوده و در بسیاری از شاخه‌ها بدان رای داده است. اما در ضمن اشاره می‌کند که تماشاگرانی که در حین تماشای فیلم‌ها در بفتا دیده، اغلب مسن، سفیدپوست و مرد بوده‌اند.
- فهرست کامل نامزدهای اسکار ۲۰۲۰ را در این صفحه در سایت انگلیسی بی‌بی‌سی ببینید.
همان‌طور که جیسون سولومونز، منتقد فیلم می‌گوید، تمام فیلم‌هایی که امسال نامزد دریافت جایزه شدند فیلم‌های خوبی بودند و از طرفی نمی‌توان باور داشت که رای دهندگان همگی تمایلات نژادپرستانه و زن‌ستیزانه داشته‌اند. اما بی‌شک هر فهرستی گویای تمایلات تهیه‌کنندگان آن است. فهرست نهایی امسال که فیلم هایی چون ۱۹۱۷ و مرد ایرلندی در آن به چشم می خوردند هم دغدغه تهیه کنندگان آن را نشان می‌دهد.
نگرانی سولومونز این است که زنان برای رسیدن به فهرست برتر، باید فیلم هایی با موضوعاتی مردانه و جنگی بسازند، مثل کاری که کاترین بیگلو در فیلم مهلکه کرد. او می گوید که شرم‌آور است فیلم‌هایی چون زنان کوچک که به موضوع زن بودن در جهان می‌پردازند، به اندازه کافی توجه‌ها را جلب نمی‌کنند.
اگر تعصب جنسیتی ناخودآگاه رای دهندگان را ندیده بگیریم، باز هم انتخاب نهایی فیلم‌هایی که داستان‌های مردانه دارند، با تعداد بالای زنان در هیات انتخاب در تناقض است. استیون گایدوس از مجله ورایتی می گوید فیلمی مانند زنان کوچک تا کنون چندین بار در سینما و تلویزیون ساخته شده است. باید احتمال بدهیم دلیل انتخاب نشدن زنان کوچک شاید این باشد که رای‌دهندگان طبعا از موضوعات جدیدتر استقبال بیشتری می کنند.
به نظر گایدوس بیرون از حباب احمقانه هالیوود، آن بیرون، مردم از روش‌های بازاریابی فیلم‌ها و مسایل پشت پرده بی‌خبرند. شاید زمان اکران فیلمی خوب نبوده یا راه‌های بازاریابی درست نبوده‌اند. اما مردم برای تماشای زنان کوچک به سینما می‌روند. این فیلم تا حالا در گیشه بسیار خوب فروخته است.
۱۹ درصد از فیلم‌های دیده شده به منظور داوری امسال را زنان کارگردانی کرده‌اند. این عدد در سال گذشته ۱۳ درصد بود. باید به تعداد زنان رای‌دهنده هم توجه کرد. مهم است که زنان بسیار بیش از پیش وارد صنعت سینما شده‌اند.
از سویی دیگر افزایش جوایزی که به زنان داده می‌شود آینه‌ای از تغییراتی در سطح جامعه است. تغییراتی که نه فقط درباره فیلم‌ها، بلکه در اجتماع منجر به بازنگری در مورد پیش فرض دانستن ارجحیت سفید پوست بودن و مرد بودن بر رنگین پوست بودن و زن بودن خواهند شد.
این روند ادامه خواهد داشت تا رسیدن به روزی که مرور تجربه‌های پیشین زنان و رنگین‌پوست‌ها، مانند شوخی خنده‌دار تلخی باشد.
